Ragna Riegel is een vrouw die je niet licht vergeet. Dat komt niet door haar spectaculaire levenswandel of haar oogverblindende schoonheid, want mooi vindt ze zichzelf hoegenaamd niet, wel door de indringende manier waarop Karin Fossum (62) haar portretteert. Zelden is een vrouw die zo onopvallend, haast eenzaam leeft met zoveel empathie beschreven. Fossums verfijnde portret van Ragna Riegel kan wedijveren met dat van Edith Hope in Hotel du Lac van Bookerprijswinnaar Anita Brookner en Florence Green in De boekhandel van Penelope Fitzgerald.

Ragna Riegel wil liever onzichtbaar en anoniem blijven. 'Als ik mensen op de tenen zou trappen, zouden ze het niet eens merken, het zou zijn alsof er een muis op hun voet stond'. Haar liefdesleven is onbestaande, hoewel ze een zoon heeft. Hij is het resultaat van een onenightstand met een oudere getrouwde man toen zij zeventien was. Het contact tussen moeder en zoon is verwaterd. Hij trok als zeventienjarige naar Berlijn, waar hij manager werd van een vijfsterrenhotel. Al snel voel je dat wat Ragna over de carrière van haar zoon denkt vooral gebaseerd is op wat zij hoopt of droomt. Een prentbriefkaart met Kerstmis is het enige contact tussen moeder en zoon. Laat in het verhaal schrijven ze wel lange brieven naar elkaar waaruit blijkt dat hun lot veel meer overeenkomsten heeft.

Stilte

Ragna werkt in een supermarkt in een Noors stadje, heeft amper contact met haar collega's of buren en brengt haar dagen vooral in stilte door. Die stilte is niet zelfgekozen; door een banale operatie aan haar stembanden kan ze amper nog spreken. Haar hals wordt ontsierd door een lelijk litteken dat ze verbergt achter een rolkraag. Ze heeft zich geschikt in haar onbeduidende en onbestemde leven. Ze is een vrouw die door iedereen vergeten wordt.

Toch komt ze in de roman heel veel aan het woord. Het verhaal bestaat vooral uit de lange en soms moeizame gesprekken die commissaris Konrad Sejer, de speurder in de meeste van Fossums misdaadromans, met haar voert. Want Ragna heeft iets heel ergs gedaan. Wat dat is, blijft lang verborgen. Wel wordt snel duidelijk dat het iets te maken heeft met korte dreigbrieven die zij ontvangen heeft. Wanneer ontsluierd wordt wie haar die stuurt en waarom, blijkt alles op een tragisch misverstand te berusten.

Het is haast jammer dat Fossum een intrige moest bedenken om te verklaren waarom Ragna ons haar levensverhaal vertelt. De manier waarop Fossum haar hoofdpersonage schildert, is zo sterk en ontroerend dat je na een tijd helemaal niet meer zit te wachten op de ontknoping.

De fluisteraar is misschien wel een van de traagste misdaadromans ooit geschreven.

Vertaald door Lucy Pijttersen, Marmer, 362 blz, 19,99 € (e-boek 12,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Hviskeren'.

Verberg tekst

Ragna Riegel zit tegenover inspecteur Konrad Sejer. Ze is een onopvallende vrouw van in de veertig, die door een operatie haar stem heeft verloren en alleen nog maar kan fluisteren. Over de dreigbrieven die ze kreeg, over de man die ze uiteindelijk heeft vermoord, er vast van overtuigd dat hij haar het briefje met ‘Je moet sterven’ stuurde. Tijdens de lange verhoren blijkt dat Ragna in een wereld leeft die ‘normale’ mensen niet zien, horen of zelfs maar kunnen vermoeden. En uit de brieven van haar zoon komt een verontrustend verhaal naar boven: in zijn jeugd werd de jongen gegijzeld door de paranoia en de wanen van zijn opa en moeder. Uit angst dat hij net als zij zou eindigen, is hij gevlucht naar Berlijn, waar hij – toeval of niet – ook in de gevangenis zit. Ieder kind moet een naam hebben, dus heeft de uitgeverij ‘literaire thriller’ op de cover van De fluisteraar gezet. Maar veel meer dan over een moord gaat dit boek over een vrouw die pas in de radicale confrontatie met de buitenwereld haar eigen waanzin ontdekt. Karin Fossum snijdt diep, ze schrijft fijngevoelig en overtuigend, traag en toch spannend, maar hoopvol wordt het nooit.

****

Marmer (oorspronkelijke titel: Hviskeren), 362 blz., € 19,99.

Verberg tekst

Ragna Riegel is een onopvallende ‘grijze muis’. Ze woont alleen in haar ouderlijk huis en leeft teruggetrokken. Haar werk in een warenhuis en bezoek aan de kruidenier zijn haar enige uitjes. Haar ouders zijn overleden en haar zoon woont in Berlijn. Ragna houdt van controle en kampt met een beschadiging aan haar stembanden. Haar leven neemt een nare wending als ze dreigbrieven ontvangt en ze zich door angst nog meer isoleert. Ze slaapt nog nauwelijks en raakt bezeten door haar stalker. Na een heftig incident wordt Ragna verhoord door inspecteur Konrad Sejer. Ook al wordt ze verdacht van moord, hij is onder de indruk van deze aparte, intrigerende vrouw. De gesprekken tussen Sejer en Ragna zijn verrassend open; ze mogen elkaar graag. In hoeverre kan het gruwelijke incident Ragna verweten worden en welke rol speelt haar verleden hierin? Mooi geschreven verhaal waarin je meeleeft met de kracht en moederliefde van de hoofdpersoon die een sober en moeilijk leven leidt. Dreiging en psychologie in dit veertiende deel in de reeks rond Konrad Sejer van de bekende Noorse schrijfster (1954). Verberg tekst