'I'm a big guy. So what!' staat er op het T-shirt van een van de hoofdpersonages uit Zwanenzang te lezen. Hij is een 'verdwaalde walvis' en een 'zitzak' die lang naamloos blijft en die nooit werd gekozen, nooit werd gezien, met wie nooit rekening werd gehouden. De zelfhaat van deze eenzame, gekwetste man is haast onpeilbaar. Niet voor niets staat er subtiel symbolisch een bordje bij het meer waarin hij zo graag zwemt, op voorwaarde dat niemand hem ziet, waarop staat: 'Gevaarlijke diepte!' Zo schetst de Noorse Karin Fossum verkillend en hartverscheurend portret in haar nieuwe misdaadroman.

Daarna focust Fossum zich ook op een dwarse adolescent met een geniaal tekentalent. Zijn moeder, die oprecht bang van hem is, typeert hem als wispelturig, veeleisend en nauwelijks geïnteresseerd in andere mensen. Wanneer zij een prachtige maar griezelige tekening in zijn map vindt, gaan alle alarmsignalen af.

Pas dan komt de misdaad in beeld. Konrad Sejer, Fossums vaste speurder, moet achter de moordenaar van een jonge vrouw aan die geroemd werd om haar mysterieuze schoonheid. Het zou de laatste zaak van Sejer zijn want volgens een bericht van de Noorse uitgever heeft Fossum beslist om de reeks te stoppen. In vorige boeken speelde Sejer vaak een bijrol maar in Zwanenzang mag hij nog eens volop aan de bak.

Zwanenzang heeft een solide plot waarin langzaam ontrafeld wordt wat de personages met elkaar te maken hebben. Subtiel bouwt Fossum verrassingen en valse sporen in die nooit onwaarschijnlijk zijn. Ze is vooral indrukwekkend in het portretteren van getormenteerde personages die vaak door één foute bedrading zichzelf en anderen in de problemen brengen. In de lange gesprekken die Sejer met alle betrokkenen voert, toont de auteur vooral dat wat niet uitgesproken wordt toch veelzeggend kan zijn.

Het is jammer dat Fossum Sejer na vijftien romans waarin hij geconfronteerd werd met de meest duistere menselijke drijfveren, met pensioen stuurt. De archetypische maar gedreven eenzaat ontrafelde nauwgezet en met oneindige empathie voor slachtoffers en daders hun complexe psychologie en pathologie. Een sprankelende optimist was hij nooit maar wel een tedere melancholicus die nog het meest houdt van zijn hond Frank, die een ontroerende rol speelt in dit verhaal. Hopelijk houden demonen uit het verleden Sejer niet te veel van zijn welverdiende rust.

Vertaald door Michiel Vanhee en Sofie Maertens, De Boekerij, 448 blz., 19,99 € (e-boek 11,99 €).

Oorspr. titel: 'Bakom Synger døden'

Verberg tekst

In dit 14e deel van de Konrad Sejer-reeks moet Sejer de moord op twee tieners uit Svartlandsskog oplossen. Het gaat om de beeldschone 16-jarige Gritt Zeeland en de evenoude, narcistische Victor. In eerste instantie komen er voor Sejer meer vragen bij dan dat hij in de richting van een oplossing en de mogelijke dader lijkt te gaan. Maar dan komt een aantal ontluisterende waarheden boven water. Fossum (1954) onderscheidt zich door haar fraaie schrijfstijl, maar vooral door het feit dat ze haar personages treffend weet te karakteriseren en hun emoties en gedachten perfect in woorden weet te vatten. Wat dat betreft staat de Noorse auteur van misdaadthrillers op eenzame hoogte. Alles klopt: de spanning, de gefaseerde profilering van de dader, de ondervragingstechnieken van Sejer en de achtergronden van de families waar de hoofdinspecteur mee te maken krijgt. Krijg 4 sterren in de VN Detective & Thrillergids 2021.

In de boeken van de Noorse Karin Fossum zal de lezer zelden een gelukkig mens aantreffen. Fijngevoelig maar messcherp beschrijft ze het menselijk ongemak, dat in haar boeken veelal tot moord leidt. Zwanenzang is het verhaal van een zwaarlijvige, eenzame jongen. Veel gepest, altijd op zijn hoede. Elders in dezelfde stad opent een alleenstaande moeder de tekenmap van haar begaafde maar sociaal gehandicapte zoon. Ze vindt een tekening van een mooi, maar dood meisje.

Het meisje op de tekening, Gritt Zeeland, is gewurgd gevonden vlakbij een strand. Ze was populair en mooi en maakte daar goed gebruik van. "Gritt was als een wandelend zinkgat waar alles in verdwijnt", verzucht haar beste vriendin na haar dood. Fossums vaste inspecteur Konrad Sejer, wordt op de zaak gezet. Dan wordt er nog een tiener vermoord, een jongen. Zijn moordenaar wordt snel gevonden, maar wie vermoordde het meisje dat geen echte vijanden had? Is het toeval, twee dode tieners in een week in de stad?

Fossum laat de lezer door de ogen van de radeloze jongen kijken. Het is de bittere blik van iemand die nergens welkom is. Als hij in het vizier komt van Sejer wordt duidelijk van welk kaliber de rechercheur is.

Hoogtepunt van het boek is het verhoor tussen de scherpe, empathische Sejer en de verdachte die denkt dat hij er nog mee weg kan komen. Sejer laat niet los tot duidelijk is wat er die dag met Gritt is gebeurd. En dat komt toch nog als een verrassing. Karin Fossum wordt een van de beste misdaadschrijvers van Noorwegen genoemd. Niet ten onrechte.

 

Vert: Michiel Vanhee en Sofie Maertens De Boekerij; 440 blz. € 19,99.

Verberg tekst